Koning Filip viert zijn 60 jaar

Op 15 april worden kaarsen uitgeblazen op het paleis in Brussel. Koning Filip viert zijn 60ste verjaardag. Er was een plan voor feest met 100 andere jarige Belgen van zijn leeftijd. Het corona-virus maakte dat onmogelijk. Mark Van den Wijngaert dacht ook aan die verjaardag. Hij schreef een boek over de koning. Wablieft sprak met hem.

Mark Van den Wijngaert is een kenner van de Belgische koning en zijn familie. De titel van zijn boek is duidelijk: ‘Koning Filip 60’. Dat boek kwam er niet op vraag van de koning. Het werd dus een eerlijk boek. Over een leven, anders dan dat van de anderen.

 

Wablieft: De Britse koningin hield vorige week een toespraak op tv over het corona-virus in haar land. Koning Filip was sneller. Hij sprak de Belgen al toe op 16 maart. Deed hij dat op vraag van de regering?

Mark Van den Wijngaert: De regering nam enkele dagen eerder strenge maatregelen tegen corona. Dan is het normaal dat de koning daaraan meewerkt. Hij kan met zijn toespraak de ernst van de zaak beklemtonen. En hij kan dokters en verplegers zo steunen. De regering kent de inhoud van de toespraak.

Koning Filip deed wel meer. Hij hielp snel veel mondmaskers te krijgen uit China. Hoe kwam dat?

De koning was al verschillende keren in China geweest. Dat deed hij niet zomaar. Dat helpt onze bedrijven vooruit. Maar er is meer. Chinezen houden van duidelijke leiders. Dat heeft ook te maken met de communistische partij die China leidt. In zekere zin betekent de koning er meer dan bij ons. Hij heeft er sneller invloed dan politici. Dus ook hier deed hij dat om ons land te helpen.

De koning toonde zich al vol medeleven met de dokters en verplegers in ziekenhuizen. Hij liet een witte vlag wapperen boven het paleis. Moet hij daar dan toelating voor vragen aan de regering?

Neen. Er waren strenge maatregelen. En in zijn toespraak steunde hij dokters en verplegers al. Dan kwam er die steunactie bij de bevolking. Hij gaf het voorbeeld op zijn manier. Dat was heel normaal. Welke vlaggen wapperen wanneer boven het paleis? Daar bestaan regels voor. Over die witte vlag heeft hij zelf beslist.

Filip is nu 60 jaar. En hij is zeven jaar koning. Voor veel mensen doet hij het goed. Ooit was het anders. “Hij kan het niet”, zei een hoge medewerker van koning Boudewijn ooit. Boudewijn wilde hem voorbereiden om ooit koning te worden. Dat ging maar traag. Het leek vaak alsof Filip bang was van zijn eigen schaduw. Deden medewerkers op het paleis dan hun werk niet goed?

Filip was toen een houterige en schuchtere jongeman. Hij had te weinig zelfvertrouwen. En dat had ook een reden. Hij was niet echt gelukkig geweest als kind en tiener. Op zijn zes jaar had vader Albert een andere vrouw. Albert en Paola bekommerden zich toen weinig om de kinderen. En dat raakte gevoelige kinderen als Filip en Laurent echt wel. Zijn ouders brachten Filip vaak onder in de gezinnen van medewerkers of families van adel. Hij heeft dus nooit een goede band gehad met zijn ouders. Zoiets vreet aan je zelfvertrouwen.

In 2004 sprak Filip over de politieke partij Vlaams Belang. Volgens hem wilde die België kapot maken.

Ja, en hij zei dan dat ze met hem te maken zouden krijgen. Alle aandacht ging naar die uitval. Maar Filip was toen kroonprins, de toekomstige koning. En die mag zich niet met politiek bezig houden. Hij mag geen partij kiezen. Filip ging zijn rol dus ver te buiten.

Wou hij misschien bewijzen dat hij niet meer schuchter was?

Het was een impulsieve uitspraak. En erg onhandig. Ik denk dat dit nu niet meer zal gebeuren. Filip heeft tijd nodig gehad om het vak van koning te leren.

Koning Boudewijn hield zich bezig met zijn opleiding. Is Filip een tweede Boudewijn geworden?

Zeker niet. Hij leerde van Boudewijn wel het gevoel van plicht. Hij wil werken voor het land. Maar Boudewijn leefde in zijn eigen wereld. En daarin speelde zijn geloof een grote rol. Hij verzette zich plots tegen de wet op abortus. Dat zie ik Filip niet doen. Die gaat zich zo niet opdringen zoals zijn oom.

Filip werd beter met de jaren. Hoe groot was de invloed van zijn vrouw Mathilde?

Groot. Als koppel zien ze elkaar graag. Dat zie je gewoon. En Mathilde gaat graag om met mensen. Met haar voorbeeld gaf ze hem steun en vertrouwen. Alles wat hij van thuis uit miste.

Mathilde en Filip zijn een goed team. Toch zijn er ook kleine ‘stoorzenders’. Zijn broer Laurent en zijn halfzus Delphine. Welke invloed heeft dat op hem?

Dat zijn stoorzenders als het om de monarchie gaat. De eigenzinnige acties van Laurent stralen niet goed af op zijn rol als koning. Delphine raakt hem op een heel andere manier. Zij herinnert hem aan zijn ongelukkige jeugd. Delphine is het gevolg van de ontrouw van zijn vader. 

Meer nog: ik denk dat Filip een probleem heeft met zijn ouders. Als nieuwe koning ben je een beetje de leider van de familie. Maar Albert en Paola gooiden altijd de problemen van de familie op straat. Dat is Filip niet vergeten. En dan ging Albert nog eens rechtstreeks bedelen bij eerste minister Di Rupo om meer geld. Hij was niet rijk genoeg. Filip weet ook dat dit niet goed overkomt.

Filip had een moeilijke tijd op school. Dat bekende hij vorig jaar aan jongeren in Brussel.

Dat was in het centrum ‘Out of the Box’. Daar helpen ze jonge schoolverlaters. Filip herkent hun problemen. Dat is ook zijn sterkte. Hij wil echt wel mensen verbinden. Iedereen moet op zijn of haar manier kansen krijgen. Kijk naar zijn zoon Emmanuel. Die had leerproblemen. Filip laat hem nu openbloeien in een bijzondere school. 

Was die bekentenis kritiek op zijn ouders?

Ja, zijn moeilijke jeugd tekent de rest van zijn leven. Maar hij is een volhouder. Hij heeft ermee leren te leven. Hij wil zijn kinderen de jeugd niet geven die hij had. Hij geeft hen wel liefde, aandacht en vertrouwen. Alles wat hij moest missen.

Filip en Mathilde lijken een goede band te hebben met de Nederlandse koning en koningin. Is dat echt zo?

Ja, toch wel. Ze bezochten elkaar al vaak.

Is koning Willem-Alexander niet de koning die Filip wil zijn?

Willem-Alexander is een open en vrolijke man. Zijn vrouw trouwens ook. Dat is hun karakter. Willem-Alexander vertelt op tv aangenaam en boeiend wat hij wil zeggen. Daar leert Filip zeker van. Natuurlijk blijven er verschillen. Nederland is België niet. Eén keer per jaar vieren de Nederlanders de koning en zijn familie. Dat is een groot, gek feest met veel oranje. Zelfs anders ernstige mensen laten zich door die sfeer aansteken. Dat koningsgevoel bestaat in België niet.

Vorig jaar werd prinses Elisabeth 18 jaar. Met een groot feest mocht heel België dat weten. Was dat een manier om ons op de toekomst voor te bereiden?

Het feest betrok ook andere jongeren van 18 jaar. Dat is weer die bijzondere kant van Filip. Hij wil elke groep mensen betrekken bij het land. En jongeren hebben een taak in de toekomst. Filip is heel trots op zijn dochter. Dat zag je ook. Maar het feest was zeker ook een teken aan de Belgen. Filip wil geen koning zijn tot zijn dood. En Elisabeth is de toekomst.

U schreef al verschillende boeken over de Belgische koningen. Weet u of Filip uw boeken kent of leest?

Ik schreef en schrijf ook boeken over de politieke geschiedenis, de Tweede Wereldoorlog en de gevolgen. Filip leest graag, dat is bekend. En alle boeken over de koningen worden zeker bekeken in het paleis. Maar of hij dit boek zelf zal lezen? Hij weet maar al te goed wat erin staat. (lacht)

Hebt u de koning al ontmoet?

Ja. Eén keer vroeg hij mij voor een langer gesprek over een ander boek van mij. Achteraf was ik positief verbaasd. Dat was niet gewoon een taak of een plicht voor hem. Dat was een echt en aangenaam gesprek. En in een goed gesprek leer je toch iets van een mens.

Michel Helaers