Gevlucht uit Oekraïne, geluk gevonden in Hove

“Arne is mijn beste kleine vriend”

Michèle en Marc wonen met hun kinderen in Hove bij Antwerpen. Drie maanden geleden brak er oorlog uit in Oekraïne. Veel Oekraïners vluchtten toen naar andere landen. Ook naar België. Michèle en Marc hebben toen niet getwijfeld. Hun oudste kinderen wonen niet meer thuis. Er was een kamer vrij. Daar heeft Marina uit Kiev nu een veilige plaats gevonden.

Wablieft ging bij hen op bezoek voor een gesprek.

Wablieft: Wanneer hebben jullie de beslissing genomen om iemand uit Oekraïne op te vangen?

Marc: Dat was helemaal in het begin van de oorlog. Op het nieuws zagen we de beelden. Michèle reageerde meteen. Ze wilde helpen. Ze vroeg aan mij of dat goed was. En ik moest dan maar ja zeggen, hè (lacht). 

Michèle: Onze oudste kinderen wonen niet meer thuis. Enkel mijn dochter Ninke (17) en onze zoon Arne (9) wonen nog bij ons. We hadden nog een kamer vrij. We hebben dan besloten om te helpen.

Was dat moeilijk?

Michèle: Het is heel snel gegaan. Ik begeleid jongeren bij hun huiswerk. Daardoor heb ik vaak contact met het OCMW. Ik heb laten weten dat wij wilden helpen. In het OCMW van Hove werkt een vrouw uit Oekraïne. Zij woont al 10 jaar in de buurt van Antwerpen. Haar moeder is bevriend met de moeder van Marina. Zo is Marina bij ons terechtgekomen. Dus het is allemaal heel vlot gegaan. We mochten ook zeggen hoeveel personen we konden opvangen. En daar heeft het OCMW naar geluisterd.

Wanneer is Marina hier aangekomen?

Marc: Dat was op 19 maart. 

Marina: Ik ben vanuit Kiev met de bus vertrokken naar Warschau in Polen. Ik had bijna geen spullen mee. In mijn rugzak had ik mijn laptop. Die had ik nog gekregen van mijn schoonmoeder. Ze wist wel dat ik die nog nodig zou hebben. Maar ik had bijna geen kleren bij me. Vanuit Polen kon ik met de trein naar Berlijn. Maar er waren heel veel vluchtelingen op die trein. Er was niet genoeg plaats voor iedereen om te zitten. Dat was heel vermoeiend. Daarna reed ik met de trein naar Keulen en zo naar Brussel. Ik ben drie dagen onderweg geweest zonder veel te slapen. 

Wat heb je gedaan wanneer je hier in België kwam? Waar heb je dan geslapen?

Marina: Ik heb vrienden in België. Toen ik drie jaar was, is Julia met haar ouders op bezoek geweest bij ons in Kiev. Julia is mijn vriendin. Ze is even oud als ik. Binnenkort worden we beiden 25 jaar. Haar moeder kent iemand die voor het OCMW van Hove werkt. 10 jaar geleden is Julia naar België verhuisd. Toen ik hier met de trein aankwam, heeft zij mij geholpen. Maar haar appartement was te klein. Het OCMW heeft mij naar Michèle en Marc gebracht.

Heb je veel contact met je man en je familie?

Marina: Ja. Ik bel elke dag meerdere keren met mijn man. Gelukkig gaat het nog goed met hem. Ook met mijn papa bel ik elke dag. Hij overtuigde me om te vertrekken uit Oekraïne. De situatie is daar heel gevaarlijk. Zeker voor vrouwen. Natuurlijk mis ik ze. En ik wil graag terug naar mijn land, maar voorlopig gaat dat niet.

Je bent hier nu al een paar weken. Wat doe je dan de hele dag?

Marina: Ik volg Nederlandse les. Maar dat is met de computer. Er is geen plaats meer in de klassen. Dat is jammer, want ik krijg liever les in een klas. Elke maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag heb ik les in de voormiddag. In de namiddag fiets ik vaak naar Antwerpen.

Dan ken je de stad al een beetje.

Marina: Jazeker. Ik ben zelf ook lerares. In Oekraïne gaf ik muziekles. Ik speel viool, gitaar en ik zing. In Antwerpen is er een centrum van Oekraïners. Daar ga ik elke zaterdagnamiddag naartoe. Ik geef daar nu ook les. Zo kan ik iets terugdoen voor al wat ik hier krijg.

Kan je hier ook je muziek oefenen?

Marina: Toen Marc en Michèle hoorden dat ik muziek speel, hebben zij voor een viool gezorgd. Die mag ik gebruiken. Ik heb hier echt geluk. Ik word hier fantastisch opgevangen. En ook met Arne heb ik een heel goede band. Hij gaat naar de muziekschool. Ik kan hem wat helpen. Het klikt heel goed tussen ons. Hij komt elke dag naar mij en vraagt dan om een knuffel. Hij is mijn beste kleine vriend.

Ik heb hier ook een fiets gekregen en in de kringloop-winkel kan ik kleren kopen. Maar ik mag ook de kleren van Michèle dragen.

Jullie helpen Martina heel goed. Krijgen jullie ook hulp van de overheid?

Marc: Wij hebben een goed contact met het OCMW. Daar is iemand bij wie we altijd terechtkunnen met onze vragen. Dat gaat heel goed.

Wat vind je van het leven in België?

Marina: Ik vind België heel mooi. Er zijn veel mooie en gezellige huizen in Antwerpen. En de wegen zijn hier ook goed. Er is ook veel groen.

Soms droom ik dat ik voor altijd in België woon met mijn man. Maar dat zijn dromen. Als de oorlog gedaan is, wil ik terug naar Oekraïne. En dan nodig ik heel deze familie uit in Oekraïne. Dat wil ik doen om hen te danken voor al de hulp die ik hier krijg.

Interview door Johan Donckers

Dag van de vluchteling

Op 20 juni is het World Refugee Day of Dag van de Vluchteling. Die kwam er door de Verenigde Naties (VN) in 1951. In dat jaar was de Tweede Wereldoorlog nog maar zes jaar voorbij. Miljoenen mensen waren nog altijd op de vlucht. Nieuwe grenzen en geweld zorgden daarvoor.

Wie?

Wie is een vluchteling? Daarover beslisten de landen van de VN samen. Zo kwamen ze tot de volgende regel. Een vluchteling is iemand die zijn thuis en zijn land verlaat. De reden is angst voor oorlog, geweld en terreur. En dat om ras, geloof, gender of mening.

Beschermen

Horen mensen bij die groep? Dan beschermen de VN hen. Zo is er de belangrijkste regel uit 1951. Landen gingen akkoord om vluchtelingen niet terug te sturen naar hun land. Daarbij komen andere rechten in het gastland. Denk aan recht op opvang, arbeid, onderwijs en godsdienst. Gebeurt dat echt? Een land moet jou eerst erkennen als vluchteling. En elk land doet dat anders.

Erkennen

Mensen uit de hele wereld komen hier aan. Zijn ze vluchteling of migrant? Voor mensen uit Oekraïne is dat duidelijk voor iedereen. In dat land is een grote oorlog bezig. Oekraïners zijn dus vluchtelingen. Bij andere mensen is het minder duidelijk. Daarom gebeurt er onderzoek door de overheid. Want een migrant zoekt een beter leven in een ander land. Die persoon is niet altijd in gevaar.

Naar Rwanda

Alle landen van de Europese Unie (EU) onderzoeken het verhaal van nieuwkomers. Zij ze echt vluchteling? Kunnen ze papieren krijgen om in het gastland te blijven?

Het Verenigd Koninkrijk ondertekende alle afspraken daarover met de Verenigde Naties (VN). Het beloofde altijd opvang voor mensen tijdens dat onderzoek. Dat veranderde pas. 

Elke dag opnieuw proberen mensen het Verenigd Koninkrijk binnen te geraken. Ze doen dat per bootje over de Noordzee. Of verstopt in vrachtwagens. Zijn ze echte vluchteling of niet?

Geen opvang

De Britse regering wil sommige van die mensen niet meer opvangen. Ook niet tijdens het onderzoek. Zo stuurt ze jonge mannen uit die groep nu per vliegtuig naar Rwanda. Ze betaalt dat land daar ook voor. Dat plan krijgt veel kritiek. Het is tegen de VN-beloftes. De Britse regering ziet dat anders. Het moet migranten die geen vluchteling zijn, afschrikken.