De gruwel in Congo

Waarom koning Filip spijt heeft

In 1885 werd het land Congo het bezit van koning Leopold 2. De Belgische koning schonk Congo in 1908 aan de Belgische staat. Congo bleef tot 1960 een kolonie van België. Wat gebeurde er allemaal tussen 1885 en 1960? Waarom zegt koning Filip dat hij spijt heeft? Wablieft probeert het uit te leggen.

De jacht op rubber

In 1888 was er de uitvinding van de autoband in rubber. De vraag naar rubber werd plots heel groot. En in Congo was veel rubber aanwezig. Leopold 2 kon zo heel rijk worden. De Congolezen moesten hard werken om aan rubber te komen. Dat werk was diep in de bossen. Deden ze dat niet? Dan staken Belgische soldaten dorpen in brand. Of ze sloegen de arbeiders met een zweep. Soms hakten ze zelfs handen af. Leopold 2 wist dat. Hij deed niet genoeg om dat te stoppen. Hij wilde vooral winst maken.

Je leest vaak dat tien miljoen Congolezen stierven door Leopold 2. Maar er is geen bewijs voor dat cijfer. Wel overleden in zijn periode één tot vijf miljoen Congolezen. Dat lag ook aan ziektes. Leopold 2 was niet zoals Hitler. De nazi-leider liet miljoenen Joden vermoorden tijdens Wereldoorlog 2. Leopold 2 had niet het doel om een volk uit te moorden.

Wat na 1908?

In de Belgische kolonie werden er geen handen meer afgehakt. De echte terreur verdween. Maar de Congolezen moesten nog wel onder dwang werken. Dat gebeurde vooral aan de spoorwegen. Daarbij stierven duizenden Congolezen.

Er was ook veel racisme. Congolezen mochten niet in de wijken waar de Belgen woonden. Ze werkten daar wel als hulpjes. Maar ze konden niet van de ene stad naar de andere reizen. In Congo waren er ook verkiezingen. Maar tot 1957 mochten de Congolezen zelf niet gaan stemmen.

Veel Belgen die in Congo woonden, zien dat anders. De Belgen zorgden toch voor onderwijs, betere wegen en zorg in de gezondheid? Ja, maar er was tot 1954 alleen twee jaar lager onderwijs. De Congolese kinderen moesten vooral leren hoe ze zich moesten gedragen. En ziekenhuizen waren er vooral om de Congolezen snel te genezen. Zo konden ze weer gaan werken om geld te verdienen voor België. Ook de betere wegen waren vooral goed voor de Belgen.

“België werd rijk door Congo.” Dat hoor je vaak zeggen. Dat is niet helemaal waar. België was voor Congo al een rijk land. Maar Congo bracht België natuurlijk wel nog meer op.Bijvoorbeeld veel diamanten of erts van koper.

De toestand na 1960

Congo werd een vrij land in 1960. Maar er kwam veel geweld. Patrice Lumumba was toen de eerste minister. Hij werd vermoord in 1961. Bij de verdachten zijn Belgen. België gaf in 2002 toe dat het mee verantwoordelijk was voor zijn dood. Ook de Verenigde Staten (VS) speelden een rol. Dat bewijzen documenten. Lumumba was voor de VS een communist. Daarom gaven de VS steun aan de tegenstanders van Lumumba. Dat deed ook België. Twee streken van Congo wilden niet meer tot het land behoren. Die twee waren rijk aan grondstoffen. België steunde die streken. En Belgische bedrijven bleven er actief. Zo was ons land nooit echt weg uit Congo.

In 1965 kwam Mobutu aan de macht in Congo. Hij was een dictator. Hij dacht vooral aan zijn eigen macht en rijkdom. Hij kreeg wel de steun van België. Ons land deed te weinig voor het Congolese volk. Ook zo werd Congo één van de armste landen in de wereld.

Hoe moet het verder?

Pas verscheen het boek ‘Koloniaal Congo’. Wetenschappers schreven het boek. Het besluit is dat er meer contact moet komen tussen Congo en België. De Belgen blijven al jarenlang weg uit Congo. Ze zwijgen liever over de tijd van de kolonie. De Congolezen willen ook geen kolonie meer zijn. Maar ze vragen wel om meer samenwerking. Ook om elkaar beter te leren kennen. Frankrijk hield altijd contact met de kolonies van vroeger. Dat had België ook moeten doen. België gaf Congo nooit de kans om een echte staat te worden. Maar daarvoor zou het nog niet te laat zijn.