Op stap met iemand die blind is

Dirk wijst de weg

Dirk is 51 jaar. Al sinds zijn geboorte ziet hij slecht. Maar tien jaar geleden werd het plots erger. Hij werd blind. In Markgrave in Antwerpen krijgen blinden hulp van begeleiders. Dirk woont daar in de buurt. Hij woont alleen. En hij blijft niet binnen. Wablieft ging met hem op stap. 

Elke dag stapt Dirk van zijn appartement naar Markgrave. Dat is een korte wandeling van 220 meter. Die zit goed in zijn hoofd. De begeleiders van Markgrave hebben hem de weg geleerd.

Met zijn witte stok tikt hij door het verkeer. De gevels van de huizen helpen hem. Hij voelt eraan met zijn stok. Zo is hij zeker dat hij nog op het voetpad is.

Maar soms staan of liggen er dingen in de weg. Zoals de fiets op de foto hieronder. Het voorwiel van de fiets staat niet tegen de muur. De witte stok zal de fiets te laat raken. Dirk botst dan tegen de fiets.

Een ander voorbeeld is deze bakfiets. Ook die heeft zijn wiel verkeerd geplaatst. Deze fiets is ook veel breder dan een gewone fiets. Dirk heeft veel meer moeite om hier voorbij te stappen.

Hoe groter, hoe moeilijker? Dat zou je kunnen denken. Helaas is dat niet juist. Deze step staat tegen een gevel. Dus tikt Dirk hem aan tijdens zijn wandeling. Maar vaak liggen de steps ook in het midden van het voetpad. Dat is natuurlijk heel gevaarlijk voor wie enkel de gevels voelt.

Gelukkig is Dirk een ervaren wandelaar. En hij kent zijn weg perfect. Hij stelt me voor om samen de tram te nemen naar een woonzorgcentrum. Twee keer per week werkt hij daar als vrijwilliger.

Eerst moeten we het huis in Markgrave verlaten langs de tuin. Het is een heerlijke dag vandaag. De zon geeft warmte en kleur. Dirk voelt de zon wel. En ik beschrijf voor hem wat ik zie. Maar eerst heeft hij al zijn aandacht nodig voor de trap.

Dan komen we op straat. Vanaf nu begint het programma in zijn hoofd. Dirk telt de hoeken van de straten. Hij weet aan elke hoek hoe hij verder moet. Rechtdoor, linksaf of rechtsaf. De tegels op het voetpad helpen hem. In de grond voelt hij lijnen. Die vertellen hem hoe de straat loopt. Zo kan hij verder. 

Moet Dirk een straat oversteken? Dan voelt hij geen lijnen, maar halve bolletjes in de grond. Dan weet hij dat hij eerst moet wachten. En aandachtig zijn. Hij moet ook goed luisteren naar het verkeer. Dirk vertelt me dat voelen en horen voor hem heel belangrijk zijn. Hij moet dus goed luisteren of er auto’s aankomen.

Bij drukke kruispunten met verkeerslichten gebruikt hij de app OKO. Die is er enkel voor iPhones. Dirk vertelt me dat bijna alle blinden die hebben. De app wijst hem de weg op het kruispunt. En die zegt ook wanneer het licht groen is.

We steken samen het drukke kruispunt over. Halverwege is er een tramhalte. Gelukkig rijden hier maar twee lijnen. Tram 2 en tram 6. Beide brengen ons naar zijn bestemming. De tram is er meteen. Het is een beetje zoeken naar de deur. Maar Dirk doet dat prima. 

Het is een oude tram. De reizigers krijgen geen hulp van afbeeldingen of een stem. Zeker blinden en slechtzienden moeten dus een andere oplossing vinden. Dirk telt hoe vaak de tram een bocht neemt. Hij voelt ook wanneer de tram een ander spoor kruist. Zo weet hij ook waar hij al is. Het makkelijkst is voelen wanneer de tram bergaf rijdt. Of bergop. Dat gebeurt als de tram de metro binnengaat of buitengaat.

We zijn er. Dirk vindt de bel om de stop aan te vragen. We stappen uit in het metrostation Plantin. Een laatste hindernis zijn de roltrappen. Dirk plaatst zijn stok rechtop naast zijn voet. Zo weet hij waar de rollende trede is. Gaat die omhoog of omlaag? Hij voelt wat wij zien.

De hele uitstap verloopt zonder problemen. Dirk is een goede gids. Hij is blij dat hij kan meewerken aan dit artikel. Zo maakt hij anderen bewust van de problemen van blinden op straat.

Interview door Johan Donckers