Een week in Gaza: veel ellende, maar ook mooie verhalen

Oorlog en verdriet. Als je over de Gazastrook hoort, is het altijd slecht nieuws. Maar hoe leven gewone mensen daar? En hoe zien ze de toekomst? Journalist Martijn Lauwens reisde een week door Gaza. Dit is zijn verhaal over de mensen die hij daar ontmoette.

In januari reisde ik naar de Gazastrook. Ik wilde zien hoe de mensen daar leven. De Gazastrook is een klein stukje land van ongeveer 40 kilometer lang en 10 kilometer breed. Toch wonen op die kleine plek ongeveer 2 miljoen mensen, allemaal Palestijnen.

Beter leven

Er zijn heel veel problemen in Gaza, en daardoor is het leven er heel moeilijk. De meeste mensen zijn er heel arm. Er is bijna geen werk en dus verdienen ze geen geld om eten te kopen. Er is ook heel veel vervuiling, waardoor veel mensen ziek worden. Veel mensen willen in een ander land gaan wonen, waar ze een beter leven kunnen hebben. 

Boos en triest

Hier in België hoor je soms over Gaza in het nieuws. Dat is altijd slecht nieuws, want meestal is er dan een oorlog bezig. Groepen van gewapende Palestijnse vechten dan tegen Israël. Israël is het land dat naast Gaza ligt, en is de vijand van de regering in Gaza. Het leger van Israël gooit vaak bommen op Gaza, of schiet met raketten. Heel veel mensen in Gaza verloren familieleden tijdens die oorlogen. Dat maakt hen heel boos en triest.

Zoon vermoord

Mohammed Subhi Bakr (zie de foto) vertelt me een heel triest verhaal. Het leger van Israël schoot zijn zoon dood. De jongen was toen met een bal aan het spelen op het strand. Hij was nog maar 14 jaar. Mohammed Subhi Bakr huilt. Hij begrijpt niet waarom zijn zoon werd vermoord. Hij hoopt dat de soldaat die het gedaan heeft ooit straf zal krijgen. Hij zegt: ‘Waarom laat de wereld dit toe? Waarom worden wij als dieren behandeld? Waarom helpt niemand ons?’

Huis vernield

Ik spreek ook met Aida. Zij is een jonge vrouw en werkt op een boerderij waar ze aardbeien telen. Wanneer ik haar ontmoet, is ze aardbeien aan het plukken. ‘Mijn man is ziek en we hebben geen geld. We kunnen we onze kinderen geen eten geven’, zegt Aida. In 2014 werd haar huis vernield door het Israëlische leger. Dat gebeurde tijdens een zware oorlog. Haar familie had niets meer. Nu wonen ze in een heel klein huisje, en moeten ze alles terug opbouwen. ‘Dat is heel moeilijk’, zegt Aida.

Raketten

In die oorlog van 2014 stierven heel veel Palestijnen, Nog veel meer mensen raakten gewond en huizen werden vernield. Israël zegt dat het soms oorlog voert omdat Palestijnen vanuit de Gazastrook raketten afschieten op Israëlische dorpen en steden. De Palestijnen zeggen dan weer dat ze raketten afschieten omdat Israël hun land gestolen heeft en hun leven kapot maakt. Het conflict tussen Israël en de Palestijnen duurt al heel lang en is heel ingewikkeld. Eén ding is wel zeker: de gewone mensen zijn altijd de slachtoffers. En de twee miljoen Palestijnen in de Gazastrook worden heel hard getroffen.

Grenzen

Israël bewaakt de meeste grenzen van de Gazastrook, behalve één: die met Egypte. Israël bewaakt ook de lucht en de zee. In de lucht vliegen de hele tijd drones, vliegtuigjes zonder piloot. Vaak hangen daar camera’s aan. Zo kan Israël alles zien wat in Gaza gebeurt. Op de zee varen grote schepen van het leger van Israël, met veel wapens aan boord. De schepen controleren of Palestijnse vissers niet te ver in zee gaan. Israël zegt tot hoe ver de vissers mogen varen. Gaan ze te ver? Dan schieten de schepen op de vissers.

Soldaten aan boord

In de haven van Gaza hoor ik verhalen van vissers: ze hebben bijna allemaal heel erge dingen meegemaakt. Eén van hen is Mohammed. Hij vertelt: ‘Het was avond en we wilden eten op onze boot, maar plots kwamen de Israëlische soldaten. Ze klommen aan boord en waren heel agressief. Ze zegden dat we in de zee moesten springen en naar het strand moesten zwemmen, maar dat was heel ver. Toen we na lange tijd aan land waren, zagen we dat ze onze boot meenamen. Pas maanden later kregen we de boot terug. Hij was helemaal kapot. Ik heb vier kinderen. Als ik niet kan vissen, verdien ik geen geld. Ook de andere vissers die op de boot werkten, verloren hun werk omdat de boot weg was.’

Mooie verhalen

Gelukkig kan je in Gaza ook mooie verhalen horen. Ondanks alle problemen werken sommige mensen aan een betere toekomst. Heba Al Hindy is één van hen. Mensen noemen haar ‘supervrouw’. Heba is lerares en mama van vier kinderen. Ze vindt het belangrijk om dingen te doen voor mensen die het moeilijk hebben. Zo kookt ze bij oude mensen, of ze bezoekt zieke kinderen in het ziekenhuis en maakt hen aan het lachen met grapjes of kunstjes. Ze zamelt ook geld in om mensen te helpen die hun huis verloren zijn door bommen. Als ik haar vraag waarom Heba dit allemaal doet, zegt ze: ‘Ik wil bewijzen dat je op de Palestijnse vrouwen kan rekenen. En dat vrouwen zélf dingen kunnen veranderen en we een ‘leider’ kunnen zijn in de samenleving.’

Geen werk

Net als Heba zijn er in Gaza nog veel vrouwen die mooie projecten hebben opgestart. Ze doen dingen op hun eigen manier, zonder hulp van mannen. Ook Mai (zie foto) doet dat. Zij is een jonge vrouw met een diploma van de universiteit. Maar ze was werkloos. Dat is helaas heel normaal in Gaza: zowat 75% van alle vrouwen met een diploma van de universiteit of de hogeschool kan er geen werk vinden. 

Niet opgeven

Mai besloot om er iets aan te doen. Ze startte een biologische boerderij, samen met een paar vriendinnen. ‘De mensen uit de buurt dachten eerst dat het niet zou lukken,’ lacht Mai. ‘Maar nu zien ze dat wij wel kunnen werken en dat onze groenten heel lekker zijn. We hebben nu succes. Helaas ligt ons stuk land aan de grens met Israël. Daar hebben we veel last van. Soms laten de Israëli’s water uit de riool over ons land lopen. Of ze besproeien onze planten met middelen tegen onkruid, zodat de oogst mislukt.’  Toch wil Mai niet opgeven. Ze wil blijven werken.

Te weinig stroom

Eén van de grootste problemen in Gaza is het tekort aan stroom. Dat komt omdat Israël niet genoeg brandstof toelaat in Gaza. Daardoor kan de centrale van elektriciteit niet altijd draaien. Heel veel inwoners van Gaza hebben maar enkele uren stroom per dag. Dat maakt het leven heel moeilijk, vooral in de winter als het koud en donker is.

Vuil water

Een ander heel groot probleem is het tekort aan drinkbaar water. Liefst 98% van al het kraantjeswater in Gaza is zwaar vervuild. Mensen moeten daarom zuiver water kopen, maar daar hebben ze vaak geen geld voor. Veel mensen worden ziek omdat ze vervuild water drinken. Ziek zijn is ook een probleem in Gaza, want er zijn niet genoeg geneesmiddelen. Israël laat die vaak niet toe. 

Muren en hekken

Zieke mensen kunnen ook niet zomaar naar een andere plek op zoek naar hulp. Mensen noemen Gaza soms ‘een grote gevangenis’. Het gebied is helemaal afgesloten met muren en hekken. Je raakt er heel moeilijk buiten. Zieke mensen die dringend hulp nodig hebben, kunnen vaak niet naar een ziekenhuis in bijvoorbeeld Israël of Egypte.

Groep van terroristen

Israël is niet de enige oorzaak van alle ellende in Gaza. De mensen lijden ook erg onder het harde bestuur van Hamas. Die groep vormt de regering in Gaza. Hamas kwam er in 2006 aan de macht. De groep heeft veel tegenstanders. Europa en Amerika vinden Hamas een groep van terroristen. Hamas pleegde ook al aanslagen tegen burgers in Israël. Daarom wil Israël de regering van Hamas in Gaza zo hard straffen.

Weg uit Gaza

Omdat de problemen in Gaza zo groot zijn, willen veel mensen er weg. Ze willen op zoek naar een beter leven. Het kost veel geld en het duurt heel lang, maar wie geluk heeft, mag Gaza uiteindelijk verlaten via Rafah. Daar is de overgang met de grens naar Egypte. Ik spreek er met Ahmed. Hij is 28 jaar en heeft een vrouw en twee zoontjes. Ahmed vertrekt naar Istanboel. Daar hoopt hij werk te vinden, zodat hij geld naar zijn gezin kan sturen. Hij zegt: ‘Hier in Gaza is geen leven en geen toekomst. Alles is beter dan Gaza. Ik heb geen diploma, maar ik wil wel werken. Ik wil alles doen zodat mijn kinderen een beter leven kunnen hebben dan ik. Ik vertrek vandaag uit Gaza, en ik weet niet wanneer ik mijn zonen zal terugzien. Maar ik ben gelukkig, want alles wordt beter nu.’

artikel door Martijn Lauwens